Ocena stanu ratowanego

Postępowanie ratownika stającego wobec konieczności ratowania zagrożonego życia musi być bardzo konsekwentne, zdecydowane i szybkie. W celu podjęcia słusznej, opartej na logicznych przesłankach decyzji dobrze jest posługiwać się poniższym schematem. Stosowanie go polega na zadaniu sobie czterech pytań -- na każde z nich można odpowiedzieć tylko ,,tak" lub ,,nie".

1. Czy ofiara jest przytomna? (przytomny reaguje na bodźce i spełnia co najmniej proste, głośno wypowiedziane polecenia, jak np. unieść rękę, otworzyć oczy, otworzyć usta; w przypadkach nieoczywistych można na przykład uszczypnąć policzek -- nieprzytomny nie reaguje na ból).
1. tak $\Rightarrow$ postępowanie przeciwwstrząsowe (patrz strona ).
1. nie $\Downarrow$

2. Czy ofiara oddycha? (kontrola oddychania jest opisana poniżej)
1. tak $\Rightarrow$ ułożyć w pozycji bocznej ustalonej. Wezwać lekarza.
1. nie $\Downarrow$ 3. Czy serce pracuje? (kontrola pulsu jest opisana poniżej)
1. tak $\Rightarrow$ zastosować sztuczne oddychanie.
1. nie $\Downarrow$

4. Czy nastąpiła śmierć definitywna? (ocena: patrz niżej)
1. nie $\Rightarrow$ zastosować sztuczne oddychanie i masaż serca.

Schemat ten należy opanować na pamięć i systematycznie przypominać go sobie, najlepiej podczas praktycznych ćwiczeń z fantomem.

Postępowanie ratownika zależy też od okoliczności wypadku, na przykład, jeżeli oczywiste jest, że poszkodowany zemdlał, to należy położyć go na plecach i unieść nogi w górę, a nie natychmiast reanimować. Umiejętność zachowania spokoju i racjonalnego postępowania warunkowana jest osobowością ratownika, ale także jego wiedzą teoretyczną i praktyczną -- przejście odpowiedniego przeszkolenia zwiększa nasze szanse na odpowiednie postępowanie w krytycznej sytuacji.

Przy ratowaniu tonących bardzo istotne jest aby nie tracić czasu na próby wylewania wody z płuc. Zabiegi te są zupełnie nieskuteczne -- wody z płuc nie da się usunąć, a stracony czas może decydować o życiu ratowanego.